⚽ Küresel Iklim Değişiminin Bitki Ve Hayvanlar Üzerindeki Etkilerine Örnekler

İklim krizi derinleşirken yaşamın temelini oluşturan biyoçeşitlilik de şimdiye kadar görülmemiş bir hızda azalıyor. Biyoçeşitliliğin geçmişten bugüne değişimi ilgili güncel ve önemli araştırmalardan biri Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Konulu Hükümetlerarası Bilim-Politika Formu'nun (IPBES) 2019 yılında yayımladığı rapor. Em9K. Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde Prof. Dr. Levent Kurnaz küresel ısınmanın iklim üzerindeki etkilerinden bahsediyor. Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde Prof. Dr. Levent Kurnaz küresel ısınmanın iklim üzerindeki etkilerinden bahsediyor. Bu sesli yayını Bilim Genç web sitesinde yayınlanan yazı, haber, video, fotoğraf, çizim ve animasyonların her türlü hakkı TÜBİTAK’a aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi olsa alıntı yapılamaz, kopyalanamaz ve başka yerde yayınlanamaz. Dünya ve Yaşam Benzer İçerikler Popüler İçerikler Diğer tüm canlı türleri gibi biz insanların da varlığı doğanın sağladığı imkânlara dayanıyor. Ancak küresel nüfus artışına bağlı olarak artan ihtiyaçların sürdürülmeyecek biçimlerde karşılanmaya çalışılması doğanın çok hızlı bir biçimde tahrip olmasına ve dolayısıyla doğanın sağladığı kaynakların ve işlevlerin çok hızlı bir biçimde tükenmesine yol açıyor. Bugün ekosistemler ve biyoçeşitlilik insanlık tarihinde şimdiye kadar görülmemiş bir hızla tükeniyor. Doğal kaynakların ölçüsüzce ve fütursuzca tüketimi insanlığın refahını ve gelecekteki varlığını tehlikeye düşürme noktasına geldi. Birleşmiş Milletler güdümlü Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Üzerine Hükümetlerarası Bilim-Politika Platformu IPBES tarafından hazırlanıp Mayıs 2019’da ön özeti yayımlanan çok kapsamlı bir çevre raporu, işte bu durumu tamamen bilimsel bulgulara dayalı olarak tüm çarpıcılığıyla ortaya koydu. IPBES’in, resmi adıyla 2019 Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Üzerine Küresel Değerlendirme Raporu doğanın, doğadaki ekosistemlerin ve doğanın insanlara fayda ve katkılarının durumunu inceliyor. Bununla birlikte, politika yapıcıları, hem insanlığın hem de doğanın faydasına yönelik politikalar geliştirirken ve uygularken daha bilgiye dayalı kararlar vermelerine yardımcı olacak bilgi ve bulgularla desteklemeyi amaçlıyor. 2005’te yayımlanan meşhur Milenyum Ekosistem Değerlendirmesi üzerine inşa edilse de bulguları değerlendirmeye ilişkin yenilikçi yöntemler sunan IPBES raporu, şimdiye kadar bu alanda hazırlanmış en kapsamlı ve ilk hükümetlerarası onaylı rapor. Rapor 29 Nisan-4 Mayıs haftasında Paris’te toplanan 7. IPBES Kurulu’nda üye devletlerin temsilcileri tarafından imzalandı. Sıklıkla “IPCC’nin Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli biyoçeşitlilik versiyonu” şeklinde de tarif edilen IPBES, 150 devletin üyesi olduğu hükümetlerarası bağımsız bir yapı. 2012’de bir araya gelen devletler tarafından kurulan IPBES, politika yapıcılara yeryüzündeki biyoçeşitliliğin, ekosistemlerin ve bunların insanlığa katkılarının durumu hakkında nesnel bilimsel değerlendirmeler ile bu doğal zenginliklerin korunmasına ve sürdürülebilir kullanımına yönelik araçlar ve yöntemler sunuyor. 2019 IPBES raporu 50’den fazla ülkeden, doğa bilimleri ya da sosyal bilimler alanlarından 145 uzman tarafından toplam sayısı yakın bilimsel ve resmi kaynak sistematik biçimde gözden geçirilerek son üç yıl içinde hazırlandı. Rapora 145 uzmandan başka 510 yazar daha katkı sağladı. Rapor biyoçeşitlilikte ve ekosistemlerde yaklaşık son 50 yılda meydana gelen değişimleri değerlendirirken izlenen ekonomik kalkınma yolları ile bunların doğa üzerindeki etkileri arasındaki ilişkiye dair kapsamlı bir tasvir sunuyor. Ayrıca birtakım olası senaryoların olası sonuçlarıyla ilgili öngörülerde de bulunuyor. IPBES Raporunda insanlık olarak biyoçeşitlilik kaybını durdurmak, doğanın tahribatını yavaşlatmak ve daha önce hükümetlerarası anlaşmalarla belirlenen biyoçeşitlilik, iklim ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerini 2050 itibarıyla yakalamak istiyorsak her şeyin olduğu şekilde devam ettiği bir düzenin işe yaramayacağı gibi toplumları ve ekonomileri daha da risk altına sokacağı vurgulanıyor. Doğayı korumaya ve daha sürdürülebilir biçimde yönetmeye dönük politikalar ve eylemler konusunda gelişme sağlansa da bu gelişmenin doğanın tahribatına neden olan doğrudan ve dolaylı etmenleri bertaraf edebilecek düzeyde olmadığı, bunun için her alanda başlı başına birer dönüşüm niteliğindeki değişikliklere gidilmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Doğa İnsan Varlığı İçin Hayati Öneme Sahip IPBES raporunda doğa tarafından sağlanan, topluca ekosistem işlevleri ya da insan merkezli bir bakış açısıyla ekosistem hizmetleri diye adlandırılan ve insanların yeryüzünde varlığını sürdürebilmesi için vazgeçilemez nitelikte olan işlevlerin önemine değiniliyor. Doğa insanlara gıda ve hayvan yemi, enerji, ilaçlar, gen kaynakları ve çok çeşitli malzemeler sağlayarak insanların fiziksel refahı ve kültürün devamı için çok kritik bir rol oynuyor. Örneğin, 2 milyardan fazla insan birincil enerji ihtiyacını odun yakarak gideriyor; 4 milyar kadar insan, sağlığı için birincil olarak doğal ilaçlar kullanıyor; kanser için kullanılan ilaçların %70 kadarını ise ya doğal maddeler ya da doğadan ilham alınarak geliştirilen sentetik ürünler oluşturuyor. Doğanın rutin işleyiş süreçleri yoluyla hava kalitesini sürdürme, insanlığın muhtaç olduğu havanın, temiz suyun ve toprağın kalitesini koruma, temiz su sağlama, iklimi düzenleme, tozlaşma ve tarım zararlıların kontrolünü sağlama ve doğal afetlerin etkisini hafifletme gibi pek çok işlevi var. Örneğin, meyve ve sebzelerle kahve, kakao ve badem gibi ticari açıdan önemli ürünler de dâhil dünyada gıda olarak kullanılan tarım ürünü çeşitlerinin %75’ten fazlası için hayvanlar tarafından gerçekleştirilen tozlaştırma işlevine ihtiyaç duyuluyor. İnsan faaliyetleriyle atmosfere salınan karbonu tutarak atmosferden uzaklaştırabilen yegane araç olan denizel ve karasal ekosistemler her yıl insan kaynaklı salımın yaklaşık %60’ına karşılık gelen 5,6 cigaton civarında karbonu atmosferden uzaklaştırıyor. Doğa, insan sağlığını her yönden desteklediği gibi insan sağlığının ve hayat kalitesinin ilham ve öğrenme, fiziksel ve psikolojik deneyimler ve kimliklerin desteklenmesi gibi maddi olmayan yönlerine de katkı sağlıyor. Bu tür katkılar, değer biçilmesi hayli zor olsa da hayat kalitesinin ve kültürel bütünlüğün merkezini oluşturuyor. Doğanın çoğu katkısı insanlarla birlikte oluşturuluyor ancak insanların sağladığı imkânlar -bilgi ve kurumlar, teknoloji altyapısı ve finansal sermaye- bu katkıları sadece iyileştirebiliyor ve bu katkıların bazılarının yerine kısmen geçebiliyor. Öte yandan doğanın sunduklarından bazıları yeri doldurulamaz katkılar. Doğadaki çeşitlilik insanlığa belirsiz bir gelecek karşısında alternatifler seçme şansı tanıyor. Yerli Halklar ve Yerel Toplulukların Önemi Dünyadaki kara alanının en az dörtte biri geleneksel biçimlerde sahipleniliyor veya yönetiliyor ya da yerli halklar tarafından mesken tutuluyor. Bu alanlar resmi olarak korunmakta olan alanların yaklaşık %35’ini ve resmi koruma statüsü olmayıp insan müdahalesinin çok az olduğu karasal alanların yine %35’ini kapsıyor. Yerli halklar ve yerel topluluklar tarafından yönetilen doğal alanlar üzerindeki baskı giderek artsa da bu alanlar diğer yerlere göre daha yavaş tahribata uğruyor. Yine de veriler tahribatın giderek hızlandığını gösteriyor. Örneğin yerli halklar ve yerel topluluklar tarafından geliştirilen ve kullanılan yerel göstergelerin %72’si doğanın yerli geçim kaynaklarını tehlikeye sokacak ölçüde bozulmakta olduğuna işaret ediyor. İklim, biyoçeşitlilik, ekosistem işlevleri ve doğanın insanlara sağladığı faydalar üzerindeki değişimlerden kayda değer ölçüde olumsuz etkiler göreceği öngörülen alanlar da yine yerli halkların yoğun olarak yaşadığı ve dünyadaki en yoksul topluluklardan pek çoğunun yaşadığı yerler. IPBES raporunda yerli halkları ve yerel toplulukları içine alan geleneksel kurumları, yönetim sistemlerini ve birlikte yönetim rejimlerini kapsayan ve birbiriyle uyumlu yönetim sistemleriyle yerel bilgiyi harmanlayan bir yönetişim modelinin doğayı ve doğanın insanlara katkılarını korumaya yönelik etkin bir yol olabileceği vurgulanıyor. Doğayı Doğrudan Tahrip Eden Başlıca Etmenler IPBES raporuna göre, doğanın son 50 yılda küresel ölçekte geçirdiği değişim insanlık tarihinde eşi görülmemiş nitelikte. Çevre Raporunda küresel düzeyde doğaya doğrudan en çok zarar veren beş etmen, en büyük etkiden en aza doğru denizlerde ve karalarda arazi kullanımındaki değişimler; organizmaların doğrudan tüketilmesi; iklim değişimi; kirlilik; yabancı türlerin istilası şeklinde sıralanıyor. Doğrudan etmenler bir dizi dolaylı etmenden kaynaklanırken bu dolaylı etmenler de üretim ve tüketim kalıplarını da kapsayan toplumsal değerler ve davranışlar, nüfus dinamikleri ve eğilimleri, ticaret, teknolojik yenilikler ve yerelden küresele yönetişim biçimleri gibi pek çok unsurla ilişkili. Doğadaki değişime neden olan doğrudan ve dolaylı etmenlerdeki değişimler bölgeler ve ülkeler arasında farklılık gösteriyor. 1970’ten bu yana nüfus artışına, artan talebe ve teknolojik gelişmeye bağlı olarak tarımsal üretim, balık hasatı, biyoenerji üretimi ve malzeme tedarikinde önemli düzeyde artış gerçekleşti. Bu artış farklı ülkeler ve farklı toplum kesimleri arasında eşitsiz olarak bölüşülen bir bedel karşılığında mümkün oldu. Doğanın katkılarına ilişkin, topraktaki organik karbon ve tozlaştırıcı tür çeşitliliği gibi pek çok başka anahtar göstergede ise azalma görüldü. Yani, ekosistem hizmetlerinin bir kısmından yararlanılması başka ekosistem hizmetlerinin zarar görmesi pahasına gerçekleşti. Bu durum doğanın maddi katkılarından elde ettiğimiz kazancın çoğunlukla sürdürülemez olduğunu gösteriyor. Çarpıcı İstatistiklerle Doğanın Durumu IPBES raporu insanların doğal çevre üzerindeki etkilerine ilişkin çarpıcı istatistikler ortaya koyuyor. İşte doğanın durumunu betimleyen bu istatistiklerden bazı satır başları Karalardaki doğal ortamların yaklaşık dörtte üçü, denizlerdeki doğal ortamların ise %66’sı insan faaliyetleri sonucunda kayda değer ölçüde değişime uğramış durumda. Yerli halklar ve yerel topluluklar tarafından sahip olunan ya da yönetilen alanlarda bu eğilimler ortalama olarak daha hafif ya da daha az görülüyor. Dünyadaki kara yüzeyinin üçte birinden fazlası ve tatlı su kaynaklarının yaklaşık %75’i tarım ve hayvancılık faaliyetlerine adanmış durumda. 1970’den bu yana, tarımsal ürün üretiminin değeri %300, ham kereste hasadı ise %45 arttı; yenilenebilir ve yenilenemez kaynakların çıkarılma miktarı 1980’e göre iki kat artarak yılda 60 milyar tona ulaştı. Arazi bozunumu dünyadaki kara yüzeyinin %23’ünün verimliliğini düşürdü. Değeri yılda 577 bin ABD dolarını bulan miktarda tarım ürünü, tozlaştırıcı hayvan türlerindeki kayıplardan dolayı risk altında. Yine 100-300 milyon insan kıyı habitatlarının tahribatı yüzünden ve dolayısıyla bunların sağladığı doğal korumadan yoksun kaldıkları için seller ve kasırgalardan kaynaklı yüksek risk altında. Kentsel alanlar 1992’den bu yana iki katma çıktı. Plastik kirliliği 1980’den beri on kat arttı. Her yıl endüstriyel tesislerden çıkan 300-400 milyon ton ağır metal, çözücü, zehirli çamur ve başka atıklar yeryüzündeki sulara karışıyor. Kıyı ekosistemlerine sızan suni gübreler okyanuslarda toplam alanı kilometrekareyi geçen Türkiye yüz ölçümünün üçte birine yakın 400’den fazla sayıda “ölü bölge” oluşmasına neden oldu. Raporda dönüşüm niteliğindeki değişimleri içermeyen politika senaryolarının hepsinde, arazi kullanımı değişimlerinde, canlıların doğrudan tüketiminde ve iklim değişiminde öngörülen artışlardan dolayı olumsuz eğilimlerin 2050 ve sonrasında da devam edeceği öngörüldü. Tarım arazilerinin bozulmamış ekosistemlere doğru genişlemesi ülkeden ülkeye farklı düzeylerde gerçekleşti. Bozulmamış ekosistemlerdeki kayıplar birincil olarak gezegenimizin en yüksek biyoçeşitlilik düzeyine sahip noktaları arasında bulunan tropikal bölgelerde görüldü. Örneğin, 1980-2000 arasında 100 milyon hektar, yani ülkemizin yüzölçümünün dörtte üçünden fazlasına karşılık gelen bir alan kadar tropikal orman yok oldu. Latin Amerika’daki sığır otlatma faaliyetleri yaklaşık 42 milyon hektar ve Güneydoğu Asya’daki tarım faaliyetleri %80’ini çoğunlukla gıda, kozmetik, temizlik ve yakıt ürünlerinde kullanılan palm yağı üretimi için kurulan çiftliklerin oluşturduğu yaklaşık 7,5 milyon hektar bu tahribatın başlıca nedenleriydi. 1970’ten bu yana insan nüfusu iki kattan fazla 3,7 milyardan 7,6 milyara artış gösterdi ve bu artış ülkeler ve bölgeler arasında orantısız olarak gerçekleşti. Bununla birlikte gelişmiş ülkelerdeki ortalama gayrı safi yurt içi hasıla, en gelişmemiş ülkelerdekinin dört katını buluyor ve daha hızlı artıyor. Tüm bu artışlara üretim noktalarıyla tüketim noktaları arasındaki mesafelerin gitgide artması ve dolayısıyla üretim ve tüketim kalıplarının çevreye getirdiği yükün uzak bölgelere kayması da eşlik etti. Çoğunlukla 1900’den bu yana olmak üzere, karalarda bulunan başlıca habitatların çoğunda yerli türlerin ortalama çokluğu en az %20 azaldı. İstilacı yabancı türlerin sayısı ise ayrıntılı kayıtların tutulduğu 21 ülkede 1970’ten bu yana %70 oranında artış gösterdi. Yüksek düzeyde endemizmin yöreye özgü tür oranı görüldüğü yerlerde biyoçeşitlilik istilacı türlerden ciddi şekilde zarar görüyor. Son 50 yıl içinde yabani omurgalı türlerin popülasyon büyüklükleri karada, tatlı sularda ve denizlerde azalma eğilimi gösterdi. Böcek popülasyonlarındaki küresel eğilimler bilinmese de bazı yerlerde hızlı düşüşler olduğu ayrıntılı olarak belgelendi. 1870’lerden bu yana, mercan resiflerindeki canlı mercan örtüsünün yaklaşık yarısı yok oldu. Son 20-30 yılda küresel iklim değişiminin diğer etmenlerin etkilerini de şiddetlendirmesiyle kayıplar hızlandı. Değerlendirilen hayvan ve bitki türlerinin yaklaşık %25’inin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu tespit edildi. Bu da biyoçeşitlilik kaybına neden olan etmenlerin şiddetini azaltacak tedbirler alınmadığı takdirde, 1 milyona yakın türün şimdiden yok oluşun eşiğinde olduğunu, hatta pek çoğunun önümüzdeki birkaç on yıl içinde yok olabileceğini düşündürüyor. Bu tür tedbirler olmadan, şimdiden son 10 milyon yıl içindeki ortalama yok oluş hızının onlarca ya da yüzlerce katı düzeyde olan küresel tür yok oluşu hızında daha da artış olacağı öngörülüyor. İklim değişiminden kaynaklı olarak karada yaşayan uçmayan memelilerin yayılımının yaklaşık yarısının %47 ve tehlike altındaki kuşların yaklaşık dörtte birinin olumsuz olarak etkilenmiş olabileceği düşünülüyor. Tüm dünyada kültür bitkilerinin ve evcil hayvanların yerel çeşitleri ve soyları yok olma eğiliminde. Genetik çeşitliliği de içeren bu çeşitliliğin kaybı, pek çok tarım sisteminin tarım zararlıları, patojenler ve iklim değişimi gibi tehditler karşısındaki dayanıklılığına gölge düşürerek küresel gıda güvenliğini tehdit ediyor. Küresel Hedefler ve Politika Senaryoları Biyoçeşitlilikteki, ekosistem işlevlerindeki ve doğanın insanlığa pek çok katkısındaki geçmişte başlayıp günümüzde de devam eden düşüş, uluslararası toplumsal ve çevresel çoğu hedefin örneğin, ülkemizin de dâhil olduğu Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nde kabul edilen Aichi Hedefleri ile Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri için 2030 Gündemi’nde yer alan hedeflerin her şeyin şu anki hâliyle devam etmesi durumunda yakalanamayacağını gösteriyor. IPBES raporunu hazırlayan uzmanlar altı farklı politika senaryosunu ve bunların 2050 itibariyle biyoçeşitliliğe ve doğanın insanlara katkılarına yönelik öngörülen etkilerini inceledi. “Bölgesel Rekabet”, “Şu Anki Durumun Devamı”, “Küresel Sürdürülebilirlik” gibi başlıklar taşıyan senaryolarda birbirinden çok farklı politika seçenekleri ve yaklaşım kümeleri oluşturuldu. Sonuçta dönüşüm niteliğindeki değişiklikler içeren senaryolar haricindekilerde doğadaki, ekosistem işlevlerindeki ve doğanın insanlara katkılarındaki olumsuz eğilimlerin, arazi kullanımı değişimlerinde, canlıların doğrudan tüketiminde ve iklim değişiminde öngörülen artışlardan dolayı 2050’ye kadar ve sonrasında devam edeceği öngörüldü. Buna karşılık az-orta düzeyde bir nüfus artışını, enerji, gıda, yem, lif ve su üretiminde ve tüketiminde dönüşüm niteliğindeki değişiklikleri, sürdürülebilir kullanımı, kullanımdan kaynaklı faydanın eşitlikçi paylaşımını ve iklim değişimine yönelik doğa dostu uyum ve önleme yaklaşımlarını kapsayan senaryoların gelecekteki toplumsal ve çevresel hedeflerin gerçekleştirilmesini daha çok destekleyeceği yönünde tahminler yapıldı. Raporda dönüşüm niteliğindeki değişimlerin, çıkarları hâlihazırdaki sisteme bağlı olan taraflardan doğal olarak muhalefet görebileceği ancak daha geniş çaplı bir kamu yararı için bu muhalefetin üstesinden gelinebileceğine de değiniliyor. Politika Araçları, Seçenekleri ve Örnek Uygulamalar Politik eylemlerin ve toplumsal inisiyatiflerin doğanın tüketilmesinin etkileri, yerel ortamların korunması, sürdürülebilir yerel ekonomilerin teşvik edilmesi ve tahribata uğrayan alanların iyileştirilmesi konularında farkındalığın artmasına yardımcı olduğu biliniyor. Bunlar, çeşitli kademelerdeki inisiyatiflerle birlikte, ekolojik olarak temsil edici ve birbiriyle yeterli düzeyde bağlantılı mevcut korunan doğal alan ağlarının ve başka tür alan temelli koruma tedbirlerinin genişletilmesine ve güçlenmesine, ayrıca havzaların korunmasına ve kirliliği önleyici teşvik ve yaptırımlara katkı sağladı. IPBES raporunda bunların farklı yerler, sistemler ve ölçekler için de başarılabilmesine yönelik olası eylem ve yöntemlerin betimleyici bir listesi sunuluyor. Tarımda İyi tarımsal ve agroekolojik uygulamaların teşvik edilmesine; çok işlevli arazi planlamasına aynı anda gıda güvenliğini, geçim kaynağı imkânlarını, türlerin ve ekosistem işlevlerinin devamlılığını sağlayabilen ve sektörler arası bütünleştirilmiş yönetime vurgu yapılıyor. Ayrıca gıda sistemindeki tüm aktörlerin üreticiler, kamu sektörü, sivil toplum ve tüketiciler de dâhil olmak üzere daha derinlikli katılımının ve daha bütüncül bir arazi ve havza yönetiminin önemine; genlerin, çeşitlerin, kültür bitkilerinin, evcil hayvan soylarının, yerel çeşitlerin ve türlerin korunmasına; pazarlamada şeffaflıkla tüketicileri ve üreticileri güçlendiren yaklaşımlara, daha gelişmiş dağıtım ve yerelleştirmeye yerel ekonomileri canlandıracak biçimde, yeniden yapılandırılmış bir tedarik zincirine ve gıda israfının azaltılmasına dikkat çekiliyor. Denizel Sistemlerde Balıkçılık yönetiminde ekosistem temelli yaklaşımlara; uzamsal planlamaya; etkili kotalara; denizlerdeki korunan alanlara; denizlerdeki önemli biyoçeşitlilik alanlarının korunması ve yönetimine; okyanuslara dökülen sularla taşınan kirliliğinin azaltılmasına ve üretici ve tüketicilerle birlikte yakından çalışmaya vurgu yapıldı. Tatlı Su Sistemlerinde Önerilen politika seçenekleri ve eylemleri, işbirlikçi su yönetimi ve daha fazla eşitlik için daha kapsayıcı su yönetişimini; su kaynakları yönetimiyle arazi planlamasının farklı ölçeklerde daha iyi bütünleştirilmesini; toprak erozyonunu, dip tortusu birikimini ve denize dökülen suların yarattığı kirliliği azaltacak uygulamaların teşvik edilmesini; su depolanmasının artırılmasını; net sürdürülebilirlik kriterlerine sahip su projelerine yatırımların teşvik edilmesini; tatlı sularla ilgili bütünlüğünü yitiren pek çok politikanın ele alınmasını kapsıyor. Kentsel Alanlarda Doğa temelli çözümlerin teşvik edilmesi; düşük gelir düzeyli topluluklar için kentsel hizmetlere ve sağlıklı bir kentsel çevreye erişimin artırılması; yeşil alanlara erişimin geliştirilmesi; özellikle yerel türleri barındıran kentsel mekânlarda sürdürülebilir üretim ve tüketim ile ekolojik bağlantılılığının sağlanmasının önemi vurgulandı. Umut Kaynağı Bir Uyarı IPRES raporu pek çok uzmana göre insanlığa ama özellikle de politika yapıcılara, insanlık olarak farklı bir gelecek inşa edebilmek için hâlâ bir şansımız olduğunu hatırlatan, dolayısıyla çarpıcı uyarıların yanında bir umut ışığı da yakan bir belge niteliğinde. Raporun sunduğu çarpıcı veriler, dünyanın her yerinde günlük telaşlara dalmış insanlar ve yöneticiler için doğanın ve ekosistemlerin -dolayısıyla insanlığın varlığının- geleceği konusunda ne kadar uyandırıcı olur bilmiyoruz ancak insanlığın bu konuda hareket geçme kararı vermesi durumunda raporun önemli bir kaynak ve dayanak sağlayacağı aşikâr. Kaynaklar Soru16. Küresel iklim değişiminin gözlenen ve öngörülen etkilerine aşağıdakilerden hangisi örnek oluşturmaz? Nord A Okyanusların as16. Küresel iklim değişiminin gözlenen ve öngörülen etkilerine aşağıdakilerden hangisi örnek oluşturmaz? Nord A Okyanusların asitliğinin artması B Deniz seviyesinin artması C Göktaşı ve astroitlerin yeryüzüne daha fazla düşmesi D Buzullarin erimesi E Meteorolojik ve hidromorfolojik kökenli ekstrem olayların artması Soru Çözümünü GösterHesabını çözümünü gör!Ücretsiz 3 soru kredisi kazan Günlük hediyelerini alFotoğraflarla sorularını sor Kyoto Protokolü’nü imzalayan ülkelerin yerine getirmesi gereken hükümler nelerdir? Oca 02, 2019 Kyoto Protokolü’nü imzalayan ülkelerin yerine getirmesi gereken hükümler nelerdir? Küresel iklim değişikliğine ve küresel ... Küresel iklim değişiminin bitki ve hayvanlar üzerindeki etkilerini örnekler vererek açıklayınız. Oca 02, 2019 Küresel iklim değişiminin bitki ve hayvanlar üzerindeki etkilerini örnekler vererek açıklayınız. Dünya üzerinde görülen ik... Bir bölgede ticaretin gelişebilmesi için gereken şartlar nelerdir? Oca 02, 2019 Bir bölgede ticaretin gelişebilmesi için gereken şartlar nelerdir? Beşeri faaliyetler arasında önemli bir noktada yer alan... Çevrenizde ticari faaliyetler nerelerde gerçekleşmektedir? Oca 02, 2019 Çevrenizde ticari faaliyetler nerelerde gerçekleşmektedir? Beşeri faaliyetlerin insanların gelişmelerinde ve ekonomik özgü... Ülkemizin orman alanlarının korunması ve geliştirilmesi adına neler yapılabilir? Oca 02, 2019 Ülkemizin orman alanlarının korunması ve geliştirilmesi adına neler yapılabilir? Ormanlık alanlar, çeşitli hayvanların doğ... Zonguldak Bartın Karabük Projesi’nde turizm potansiyelinin arttırılması için ne gibi projeler geliştirebilirsiniz? Oca 02, 2019 Zonguldak Bartın Karabük Projesi’nde turizm potansiyelinin arttırılması için ne gibi projeler geliştirebilirsiniz? Bölgese... Yer şekillerin engebeli olduğu ve uzun kış dönemlerinin yaşandığı bölgelerimizin kalkınması için yapılması gerekenler Oca 02, 2019 Yer şekillerin engebeli olduğu ve uzun kış dönemlerinin yaşandığı bölgelerimizin kalkınması için yapılması gerekenleri 4 madde hâ... İnsanların etkileşim hâlinde bulundukları ortamlarla bütünleşerek oluşturdukları farklı kültürel değerleri karşılaştırınız? Oca 02, 2019 İnsanların etkileşim hâlinde bulundukları ortamlarla bütünleşerek oluşturdukları farklı kültürel değerleri karşılaştırınız? ... İnsanların göç etmelerinin sebepleri neler olabilir? Ara 30, 2018 İnsanların göç etmelerinin sebepleri neler olabilir? Söyleyiniz. Tarih boyuca insanlar çeşitli sebeplerle yaşadıkları bölg... İklim değişimi nedeniyle nesli tükenme tehlikesi içinde olan canlı türlerini korumak neden önemlidir? Ara 11, 2018 İklim değişimi nedeniyle nesli tükenme tehlikesi içinde olan canlı türlerini korumak neden önemlidir? İklim değişikliği ne... Küresel iklim değişikliği günümüzde yadsınamayacak bir gerçeklik olarak karşımızda durmaktadır. Dünya’nın iklim dengesinin günden güne daha da bozulması hem insanların hem de tüm ekosistemin üzerinde yıkıcı etkiler bırakmaktadır. Dünya devletlerinin acilen doğanın dengesini yeniden kazandırmaya ve geleceği garanti altına almaya yönelik hamlelerde bulunması giderek daha çok aciliyet kazanmaktadır. Küresel iklim değişikliği konusunda sivil toplum kuruluşlarının toplumu bilinçlendirmeye yönelik çabaları mevcut. Fakat insanlar tüketim alışkanlıklarını, devletler enerji politikalarını değiştirmezse bu çabaların tamamı boşa gidebilir. Daha da kötüsü, gezegenimizin yaşanabilir alanları ve kullanılabilir kaynakları tükenebilir. Şimdi, küresel iklim değişikliği nedir, daha yakından bakalım. Küresel İklim Değişikliği Nedir? Küresel İklim Değişikliği Nedir? Küresel iklim değişikliği ve küresel ısınma terimleri genelde birbirini karşılayan terimler olarak görülmekte ve kullanılmaktadır. Bu tanımların sebepleri ve sonuçları bakımından çok benzer olsalar da farklı şeyleri ifade etmek için kullanılırlar. İklim değişikliği terimi, belirli bir dönemde meydana gelen yağış, rüzgar ve sıcaklık gibi hava olaylarının değişimlerini işaret eder. Küresel ısınma terimi ise gezegenimizin ortalama sıcaklığındaki artışı ifade eder. Dünya, var olduğundan beri sürekli iklimsel değişiklikler yaşamıştır. Bu değişimler, gezegenin doğal döngülerine bağlı olarak gerçekleşmiştir. Bu doğal süreçlere örnek olarak buzul çağı verilebilir. İklim değişikliği, birbirleriyle etkileşime giren 5 ana faktörün sonucu olarak meydana gelir. Bu faktörler şunlardır Atmosfer hava Biyosfer canlılık Kriyosfer donmuş sular ve buz tabakaları Hidrosfer su Litosfer yerkabuğu Bu 5 ana faktörün etkileşimi bizi, “Küresel iklim değişikliği nedenleri ve sonuçları nelerdir?” sorusuna götürmektedir. Çevre Dostu Ürünler Kullanmak İçin Nedenler Küresel İklim Değişikliği Nedenleri Yaşadığımız iklim değişikliğinin, tamamen insan faaliyetinden kaynaklandığı bilimsel olarak kanıtlanmış durumdadır. Alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerektiğini gösteren araştırmalar, iklim değişikliğinin sebeplerini şöyle sıralamaktadır Sera gazları Su buharı, karbondioksit, metan, nitröz oksit ve kloroflorokarbonlar sera gazlarına örnektir. Sera gazlarındaki artış, atmosferden uzaya yansıyan güneş ışınlarının azalmasına, buradaki enerjinin gezegende hapsolmasına sebep olur. Bu durum da küresel ısınmanın sebeplerinden biridir. Tarım Artan sera gazı emisyonunun en önemli sebeplerinden biri tarımdır. Besi alanlarının oluşturulması için ağaçların kesilmesi, toprağın ilaçlanması, tüm bu işlemlerin gerektirdiği lojistik faaliyetler… Bunların önüne geçilebilmesi için ekolojik tarım faaliyetlerinin desteklenmesi gerekmektedir. İnsan faktörü Sadece elektrik, ısı ve ulaşım için kullanılan fosil yakıtlar bile iklim değişikliğini hızlandırır. Toplu taşımayı, endüstriyi ve gündelik hayat içerisinde bize normal gelen pek çok şeyi de bu kategoriye alabiliriz. İklim Değişikliğinin Sonuçları Küresel İklim Değişikliğinin Sonuçları Bu sonuçlar iki kategoride değerlendirilebilir. Kısa vadeli etkileri ve uzun vadeli etkileri. İlk olarak kısa vadeli etkilerine bakalım. En fark edilebilir kısa vadeli etkiler elbette hava durumuyla ilgili olanlar. Şiddetli hava olayları, beklenmedik zamanlarda gerçekleşiyor ve ülkeleri ekonomik olarak da büyük zararlara sokuyor. Önlem alınmadığı sürece bu hava olaylarının artacağı araştırmacılar tarafından söyleniyor. Önümüzdeki süreçte karşılaşabileceğimiz hava olaylarını şu şekilde ifade ediyorlar Kuvvetli kasırgalar Sıcak hava dalgaları Orman yangınları Sel Kuraklık Bu olayların dünya ekonomik ve siyasi hayatına etkileri olacağı aşikar. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre iklim değişimi Dünya’yı, değişen yağış düzenleri, deniz seviyelerindeki artış gibi olaylarla birlikte küresel anlamda açlığa, yoksulluğa ve politik çatışmalara sürükleyebilir. İklim Değişikliğinin Uzun Vadeli Sonuçları Sağlık Açısından Sonuçları Isı artışına bağlı hastalıklar Şiddetli hava koşullarına bağlı yaralanmalar ve ölümler Hava kirliliğinden kaynaklanan hastalıklar Alerjenlerden kaynaklanan solunum problemleri İçme suyu kalitesinin azalması kaynaklı hastalıklar Su ve gıda tedariki konusunda yaşanabilecek problemler Ekosistemler Açısından Sonuçları Her türlü canlıyı birbirine bağlayan ve bir arada yaşayabilmelerini sağlayan ağlara ekosistemler adı verilir. İklimdeki en küçük değişimin bile büyük etkiler yaratabileceği bir düzenden bahsediyoruz. Mevsimlerin düzensizleşmesi tüm dünyadaki bitkiler ve hayvanlar için büyük tehdit yaratıyor. Küresel ısınmanın artması, pek çok canlı türünün tükenmesi olasılığını arttırıyor. Deniz Seviyelerindeki Artış Eriyen buz tabakaları sebebiyle dünya denizlerinin seviyesi her geçen gün artıyor. Araştırmalar, 2100 yılına kadar dünya genelindeki deniz seviyelerinin 20 cm artacağını öngörüyor. Bu, pek çok ülkenin sular altında kalması anlamına geliyor. Küresel İklim Değişikliği İçin Çözümler Küresel İklim Değişikliği İçin Çözümler Evinizin elektrik ihtiyaçlarını yenilenebilir kaynaklardan karşılamaya çalışın. Enerjiyi daha verimli kullanarak daha az kaynak tüketmeye özen gösterin. Bitki bazlı bir beslenme benimseyin. Gıda israfını azaltın. Geri dönüştürülebilir malzemeleri ilgili merkezlere götürerek tekrar kullanıma kazandırın. Fosil yakıtlar ve petrol bazlı ürünler kullanmayın. Plastik poşetler yerine yeniden kullanılabilir bez çanta tercih edin.

küresel iklim değişiminin bitki ve hayvanlar üzerindeki etkilerine örnekler